مصاحف عثمانی در تاریخ اسلام و قرآن دارای جایگاهی در خور توجه است. در میان این مصاحف آنچه تاکنون به جای مانده مصحفی است که هم اکنون در «موزة تاریخ تاشکند» پایتخت ازبکستان نگاهداری می شود و احتمالاً مصحف شخصی خود عثمان می باشد. در این مقاله فشرده ای از گزارش مربوط به پیشینة نگارش آن و نیز سرگذشت جابه جایی آن از مدینه تا سرزمینهای دیگر و سرانجام به تاشکند، مورد گفتگو قرار گرفته است و در لابه لای آن...

به دلایلی از قبیل تنوع لهجه های عربی، عاری بودن خط نوشتاری قرآن در صدر اسلام از نقطه و اعراب و اجتهادات شخصی برخی از قراء، اختلافاتی در کیفیت قرائت برخی از الفاظ قرآن پدید آمد که جهت محدود کردن تعداد قرائات، علمای علم قرائت، با تعیین شرایطی از قبیل نقل به تواتر، موافق بودن با قواعد زبان عربی و رسم الخط مصحف عثمانی، قرائات را به انواع متواتر، مشهور، آحاد، شاذ و موضوع تقسیم بندی کردند. از میان ای...

رویداد «توحید مصاحف» در عهد عثمان از مسلّمات تاریخی است که به­رغم پذیرش آن از سوی محقّقان اسلامی، از خرده­گیری­ها و عیب­جویی­های مستشرقان مصون نمانده ­است. این گروه با استناد به دلایلی همچون حذف بخش­هایی از قرآن توسّط عثمان، فرمایشی بودن مصحف فراهم­آمده، تردید در اصل وقوع رویداد و مخالفت حضرت ­علی (ع) با این اقدام، به طرح شبهه پرداخته­اند. این نوشتار که به شیوة توصیفی ـ تحلیلی و با رویکرد انتقادی ...

این رساله مشتمل بر 6 بخش است : بخش اول درباره شناخت قرآن و معرفی قرآن زبان قرآن و رسول خدا (ص) و ائمه (ع.)بخش دوم درباره معانی جمع قرآن و در رابطه با حافظان قرآن بحث نموده.بخش سوم به نگارش قرآن در زمان رسول خدا (ص ، ادله گردآوری قرآن در زمان رسول اکرم - کاتبان قرآن، ادله مخالفان جمع قرآن در زمان رسول خدا می باشد.بخش چهارم : نگارش قرآن همزمان با خلافت ابی بکر بخش پنجم : نگارش قرآن در زمان عثمان،...

مصاحف عثمانی در تاریخ اسلام و قرآن دارای جایگاهی در خور توجه است. در میان این مصاحف آنچه تاکنون به جای مانده مصحفی است که هم اکنون در «موزة تاریخ تاشکند» پایتخت ازبکستان نگاهداری می شود و احتمالاً مصحف شخصی خود عثمان می باشد. در این مقاله فشرده ای از گزارش مربوط به پیشینة نگارش آن و نیز سرگذشت جابه جایی آن از مدینه تا سرزمینهای دیگر و سرانجام به تاشکند، مورد گفتگو قرار گرفته است و در لابه لای آن...

مقالۀ حاضر ترجمه­ای است در‏حد امکان دقیق و شیوا از مقالۀ انگلیسی «قرائات» در دایره‏المعارف قرآن لیدن. مترجم نکاتی چند را به‏عنوان تعلیقه و حاشیه، به متن مقاله افزوده است. مؤلف در مقالۀ خود به سیر تاریخی پدیدۀ اختلاف قرائات می‏پردازد و نشان می­دهد که روند تثبیت قرائات، امری تدریجی و همراه‏با فراز و نشیب­های فراوان بوده است. نگاه تاریخی- توصیفی، عنایت عالمانه به منابع معتبر نخستین، و نمای...

چکیده در دوران خلیفۀ دوم، زیست فردی و اجتماعی و نظام سیاسی نوپای مسلمانان دچار تحول اساسی شد. در روزگار خلافت عثمان، دو رخداد منشأ تحولات مهمی شدند: یکی شورش علیه خلیفه و قتل او؛ و دیگر، تدوین جدید قرآن که به قرآن عثمانی شهرت یافت. تحقیق دربارة تاریخ قرآن در نیم قرن نخست اقدامی بس دشوار است؛ زیرا از یک سو هیچ نسخة استنادپذیری از قرآن زمان پیامبر و نیز قرآن های پس از آن و از جمله قرآن های ابوبک...

حمزة بن حبیب زَیّات قاری سرشناس کوفه در سدۀ 2ق است. قرائت وی از قرآن همواره در معرض توجه عالمان قرائت بوده است. قرائت حمزه با همۀ اهمیت و اعتبارش دارای برخی اشکالات نحوی است که گاه علیه وی اعتراضاتی را برانگیخته. قرائت جر «الأَرْحَامِ» در آیۀ نخست سورۀ نساء، قرائت غایب «لایحسبنَّ» در آیۀ 5سورۀ 9 انفال، قرائت مجهول «یُخافا» در آیۀ 229 سورۀ بقره، قرائت تثنیۀ «یَبلُغانِّ» در آیۀ 23 سورۀ اسراء و قرائت بدون تنوی...

اکنون در بسیاری از مناطق اسلامی،قرائت عاصم به روایت حفص رواج دارد، اما همواره چنین نبوده است. در چهار قرن آغازین هجری، غالبا قرائت بومی هر منطقه در آنجا رایج و متداول بود. قرائت عاصم نیز تنها در مناطقی از عراق رواج داشت. در فاصله ی قرن پنجم تا نهم، قرائت ابوعمرو به قرائت رایج بیشتر مناطق اسلامی مبدل شد. در این دوره، قرائت عاصم -بیشتر به روایت ابوبکر- در عراق پیشرفت خوبی داشت. علاوه بر این، در س...

رساله حاضر که به ترجمه و تحقیق بخشهایی از کتاب ((مذاهب التفسیر الاسلامی)) ((گلدزیهر)) با ترجمه دکتر ((عبدالحلیم النجار)) پرداخته است، مشتمل بر سه بخش است:بخش اول و دوم به ترجمه ((التفسیر بالماثور)) (ص 120 -73) و ((التفسیر فی ضو الفرق الدینیه)) (ص 313 - 286) اختصاص یافته که مجموعا دارای ده فصل است و مباحث آنها به ترتیب عبارتند از: بخش اول: با عنوان ((تفسیر به ماثور)) که دارای سه فصل می باشد؛ فصل...